ዋረን በፌት “ዓለምን የሚያስተዳድረው ስስት ሳይሆን ቅናት ነው” ይላል። መጽሐፍ ቅዱስ ውድቀት በሰው ላይ የተሰነዘረው በሰው ክብር በቀናው ሰይጣን እንደሆነ ይነግረናል። ከዛም የመጀመሪ ወንድማማቾች የተገዳደሉት በቅናት እንደሆነ ተጽፏል። ሕይወት በሜጋ ፎን ለዘላለም የምትናገረው አንድ ሀቅ አላት። “ሁላችንም መቼም እኩል እንደማኖን።” አንዷ እጅግ ውብ ናት ሌላኛዋ መልክ የሌላት። አንዱ ሞገሱ እና ውበቱ የሚያስደነግጥ ሌላኛው ደግሞ የቀነጨረ የሆነባት ዓለም ናት። አንዱ ሀብትን፣ ዝናን፣ የሕይወትን ስኬት እና ስልጣንን ሁሉ በእጁ ይዟል ፥ ሌላኛው ደግሞ በእጁ ምንም የለም።
ጥቂት ልዩነቶች ፍትሕ በማጣት የመጡ ቢሆንም ብዙዎቹ ግን ፍጹም ዕድል እና የዕድል ጉዳይ ብቻ ናቸው። አንዳንዶቻችን በጣም ጤናማ ሆነን ስንወለድ ሌሎቻችን ደግሞ የዘር ሕመም አለብን። አንዳንዱ ዜግነቱ በአምስት ሚሊዮን ዶላር የሚሸጥ ሀገር ላይ ይወለዳል። ሌላኛው ደግሞ ሀገር አልባ ሆኖ ይፈጠራል።
ቅናት የእነዚህ ልዩነቶች የተሳሳተ መድኃኒት ነው። የሰው ልጅ ታሪክ ውስጥ ዘወትር የማታጡት አንድ ነገር ቢኖር ቅናት ነው። የቅናትን ጥንታዊነት ማየት አስደናቂ ነው። የትኛውም ጥናትዊ ሃይማኖት ውስጥ ቅናት የመጀመሪያው ምዕራፍ ላይ ነው ያለው። በጥንታዊ የግብጽ ታሪክ ውስጥ ኦስሪስ እህቱን አግብቶ ስልጣኔን ወደ ግብጽ ያመጣል። ያገባት እህቱ በጣም ቆንጆ እና ብልህ ነበረች። በተቃራኒው ኦስሪስ አስቀያሚ እና የሚጠላው ሴዝ የተባለ ወንድም ነበረው። ሴዝ በኦስሪስ ውበት፣ ስኬት እና ብቃት እጅጉን ይቀና ነበር። የሴዝ ሚስት ኦስሪስን በድብቅ ስለወደደችው ፥ አታላው አብራው እንዲተኛ ታደርገዋለች። በዚህ ወቅት ከኦስሪስ አረገዘች። በቅናት የበገነው ሴዝ ኦስሪስን በመጨረሻ ይገለዋል።
ቅናት ከሰው ልጅ እኩል ጥንታዊ ነው።
እርግጥ ነው ሰዎች በቅናት ተነሳስተው ራሳቸውን ሊያስተምሩ፣ ሊያሳድጉ እና ሊያሻሽሉ ይችላሉ። ግን ቅናት ከቁጥጥር ከወጣ ፥ የሌሎች ስኬት የኛ ሞት ይሆናል። ጎርጎርዮስ ዘኑሲስ እንደሚለው ጥንብ አንሳን የሚገለው ሽቱ ነው። ቅናተኛ ሰውም የሚመተው በወንድሙ መልካምነት ነው። የሌሎች ከፍ ማለት እኛን ለተሻለ ለውጥ ካነሳሳን መልካም ነው። የሌሎች መሻሻል ግን እኛን እንቅልፍ ነስቶን የእነሱን መውደቅ ካስመኘን ፥ ሽቱ የሚገለን ጥንብ አንሳ ሆነናል ማለት ነው። ቅናተኛ ሰው በወንድሙ ለቅሶ ላይ ለመገኘት ደስተኛ ነው። ሠረጉ ግን ያጠቁረዋል። ክስረቱ ልቡን ቅቤ ያስጠጣዋል። ስኬቱ ግን ያደማዋል። እርሱ ከሚያገኝ ይልቅ ወንድሙ ቢያጣ የበለጠ ደስ ይለዋል።
ቅናት ፍጹም አስቂ ባህሪ ነው። በሚበልጠን አይደለም የምንቀናው። በምናውቀው እና በሚበልጠን ነው የምንቀናው። የአንድ ሚሊዮን ዶላር ያለው ሰው የሚቀናው በኢለን መስክ ሳይሆን ከሱ ተሻግሮ ባለው ባለ አንድ ነጥብ አምስት ሚሊዮን ዶላር ግለሰብ ነው። የሰፈር ሁለተኛ ቆንጆዋ የምትቀናው ከሀገሩ ውብ በሆነችው ሳይሆን ከሰፈራቸው አንደኛ በሆነችው ነው። ቅናት የፉክክር አድማሱ ጠባብ ነው። ማጥቃት በሚችለው ብቻ ነው ቀናተኛ ሰው የሚታመመው።
ሳይኮሎጂስት ቅናት ሰዎች ሕይወታቸውን ሲያዩ ጉድለት ስለሚሰማቸው ፥ ስሜታቸው የሚያፈልቀው አሉታዊ (negative) ጥበቃ ነው ይላሉ። ለምሳሌ በጓደኛው የሚቀና ግለሰብ የሚቀናው የራሱን ሕይወት ተመልክቶ ለማሻሻል የሚጠይቀውን ልፋት ወይም አስተሳሰቡን ለመቀየር የሚያስፈልገውን የመረዳት ደረጃ ከመድረስ ይልቅ ፥ ብዙ ድካም የሌለበትን የቅናት አጭር መንገድ ይመርጣል። ቃየንን ተመልከቱቱ። እግዚአብሔር ስጦታህን አልቀበልህም ሲለው ፥ ሌላ አምላኩን የሚያስደስት ስጦታ ለማቅረብ ከመልፋት ይልቅ ፥ በአቤል ቀና። አጭሩን መንገድ መረጠ። ምክንያቱም ስህተት ሰርቻለው ብሎ ማመን ለሰው ከባድ ነገር ነው። ወይም በውበት ሌላኛው ወንድሜ ይበልጠኛል ብሎ ማመን። ያ ደግሞ ተፈጥሮአዊ ነው። ያን መቀበል አለብኝ ከማለት ይልቅ ፥ የዛን መልከ መልካም ሰው ማንነት ማጉደፍ ቀላሉ መንገድ ነው። ቅናት ስሜታችን ስንፍናችንን የሚጠብቅበት ቀላሉ መንገድ ነው።
የሕይወትን ሀቅ ከመቀበል ይልቅ ፥ ቅናት ከዛ የእውነት ማዕበል በተቃራኒው እንድንቀዝፍ ያደርገናል። በሌሎች ደስታ ደስ የማይለን ከሆነ ፥ በፍጥነት ራሳችንን እንፈትሽ። የቅርብ ሰዎቻችን ውድቀት የሚያረካን ከሆነ ፥ ጊዜያችንን እየገደልን ነው።
ብዙ ክፋቶች የራሳቸው የሆነ ጥቅም አላቸው። ለምሳሌ የሚሰክር ሰው በመጠኑም ቢሆን በስካር ውስጥ ደስታ ያገኛል። ስርቆት ለጊዜውም ቢሆን ከሰረቅነው ነገር ተጠቃሚ ያደርገናል። ቅናት ነው ሌላውን ለመጉዳት ለመጎዳት የሚፈቅድ። ቅናት ነው ራሱ እየተጎዳ ሌላው እስከተጎዳ ድረስ ደስታ የሚሰማው። ፍጹም ደደብ የሆነ ክፋት ቅናት ብቻ ነው። የሚቀናውን ሰው ምንም አይጠቅመውም። ሌላውን ለማከርፋት እርሱ ቢከረፋ ግን ግድ የለውም።
ቅናትን የማሸነፊያው ዋነኛው መድኃኒት የምንቀናበትን ሰው ሄደን እንደምንቀናበት መንገር ነው። ከቅናት ስትፈወሱ ታዩታላችሁ። ባብዛኛው ያ ሰው በእናንተ እንደሚቀና ሁሉ ሊነግራችሁ ይችላል። ከዛ ግን ስለራሱ ጉድለት እና እንደምናስበው የሚያስቀና ነገር ያለው ብቻ ሳይሆን ጉድለት እንዳለው ይነግራችዋል። ቀጥሎ እንደ ዛ ግልጽ በመሆናችሁ የዛን ሰው ክብር እና ፍቅርም ታተርፋላችሁ። በመጨረሻ ያ ቅናት ከእናንተ ቀስ እያለ ሲተን ታዩታላችሁ።
ችግሩ ብዙዎቻችን በዚህ ባህሪያችን በእጅጉ ስለምናፍር ያን አናደርግም። ትዕቢታችን ደግሞ መዋረድ አድርጎ ስለሚቆጥረው ያን እንድናደርግ አይፈቅድልንም።
ከዛ መልስም ግን መፍትሔ አለ። በሕይወታችን መለወጥ የማንችላቸውን ነገሮች ለመቀበል መስራት። መለወጥ የምንችላቸው ጉዳዮች ላይ ደግሞ በትዕግስት ለመለወጥ መትጋት። ትዕግስት እና ትጋት በመጨረሻ መለወጥ የምንችላቸውን ነገሮች ቀይሮ ያሳየናል።
በሽቱ ለማጌጥ እንጂ ለመሞት አንዳረግ። በሌሎች ስኬት እና ደስታ ለመደሰት እንጣር።
